Theo tập tục, phụ nữ trong làng bắt đầu nuôi tóc từ lúc 10 tuổi. Đến năm 18 tuổi, họ cắt lấy một búi tóc. Khi chải tóc hàng ngày, họ thu nhặt những sợi tóc rơi rụng, búi thành búi thứ hai. Hai búi tóc này được quấn chung với búi tóc trên đầu, buộc nhiều vòng mà không dùng đến một sợi dây buộc tóc nào. Sau cùng, họ quấn tròn toàn bộ tóc trên đầu.

Hai búi tóc vắt trên thành ghế sẽ được búi chung với tóc trên đầu

Búi tóc cũng lắm công phu Nhìn vào cách búi tóc cũng có thể phân biệt được đâu là những cô gái Dao chưa chồng, đâu là những phụ nữ đã lập gia đình và có con… Để lộ tóc có nghĩa là đã lập gia đình; có một chỏm tóc phía trước chứng tỏ đã có con. Còn những cô gái chưa chồng sẽ dùng khăn phủ lên tóc sau khi đã quấn gọn trên đầu. Tôi hỏi các cô, các dì gội đầu bằng dầu gì mà tóc đẹp vậy thì mọi người đều ngạc nhiên vì dân trong làng không hề biết đến dầu gội đầu là gì. “Dầu gội ” của họ rất đặc biệt, đảm bảo không nơi nào bán. Đó là nước vo gạo ủ chua! Có lẽ nhờ vậy mà tóc họ đen nhánh, ngay cả phụ nữ trung niên cũng ít thấy tóc bạc.

Tác giả Gia Quyền đứng cạnh một phụ nữ người Dao với mái tóc dài hơn 1m

Chải tóc bên bờ suối